§ Bir cisme uzaktan baktığımızda normal boyutundan daha küçük görünür. Uzakta bulunan cisimlere yaklaştıkça büyüklükleri değişiyor gibi görünür. Uzaktaki bir binaya, araca baktığımızda onları gerçekte olduklarından daha küçük görürüz. Gökyüzündeki uçak, yanında durduğumuz otomobilden daha küçük görünür. Oysa uçak ile otomobil yan yana geldiğinde uçağın otomobilden defalarca büyük olduğunu anlarız.

* * Güneş, Dünya’dan çok daha büyük olmasına rağmen çok küçük görünür. Bunun sebebi Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin çok fazla olmasıdır. Güneş, Ay'dan on milyonlarca kat daha büyüktür. Ancak Güneş ve Ay'a baktığımızda her ikisi eşit büyüklükteymiş gibi görünür. Ay'ın, Güneş ile eşit büyüklükteymiş gibi görünmesinin sebebi; Ay'ın, Dünya’ya Güneş’ten çok daha yakın olmasıdır. Güneş, Dünya’ya Ay'dan çok daha uzak olduğundan gerçek büyüklüğünden daha küçük görünür.

**

* Ay, Dünya’dan yaklaşık 348 bin km uzaklıkta, Dünya'ya en yakın gök cismidir. Güneş ise çok uzaktadır. Güneş, Dünya’ya Ay'dan 400 kez daha uzaktadır. Güneş, Ay'dan çok büyük olmasına rağmen, Dünya’ya olan uzaklıklarının farklı olması nedeniyle [sebebiyle] aynı büyüklükteymiş gibi görünür. Camdan dışarı baktığınızda uzaktaki bir arabayı, yakındaki bir arabadan daha küçük görürsünüz. Çünkü cisimler uzaklaştıkça gerçek boyutlarından daha küçük görünürler. Aslında gerçekte aralarında bu kadar büyüklük farkı yoktur.

* Her sabah doğudan doğan Güneş, öğle saatlerine doğru tam tepeye çıkar. Akşamüzeri ise batıdan batarak kaybolur. Gün boyu yapılan bu gözlemler sonucunda Güneş’in hareket ettiği zannedilmiştir. Aslında hareket eden Güneş değildir. Bu durum da, Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesinin sonucudur.

**

* Güneş'in gazdan oluşan küresi 1 milyon 392 milyon çapında. Güneş'in bir ucundan bir ucuna gitmek için 110 tane Dünya'yı yan yana sıralamak gerekiyor. Ay'ın çapı ise 3 bin 476 kilometre. Bu sebeple Ay'ın çapı Güneş'in çapından 400 kat daha küçük, ancak Güneş'in Ay'a göre Dünya'dan 400 kat daha uzak. Bu iki oranın birbiriyle eşleşmesi sebebiyle Ay, Güneş ile Dünya arasında girdiğinde Güneş'i tamamen kapatıyor. Ve bu yüzden Dünya'da bazen en şaşırtıcı manzaraya, Güneş'in tam tutulmasına tanık olabiliriz.

* Bir Güneş Tutulması, Ay'ın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel koşulların sağlanması neticesinde meydana gelir. Tutulmanın olabilmesi için, Ay'ın Yeniay safhasında olması ve Yer etrafındaki yörüngesinin düzlemi ile Yer'in Güneş etrafındaki yörünge düzleminin arakesit noktaları doğrultusunun Güneş'in merkezinden geçmesi gerekir. Diğer bir deyişle Güneş Ay ve Dünya aynı doğrultuda olmalıdır. Bilindiği üzere bir yıl içerisinde 12 ay vardır. Yani Ay, Dünya etrafında yılda 12 kez dolanır. Dolayısıyla, eğer Ay'ın yörünge düzlemi Dünya'nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana gelebilirdi. Fakat durum böyle değildir. Ay'ın yörünge düzlemi ile Dünya'nınki arasında yaklaşık 5° 9' lık bir açı vardır. Bu açı sebebiyle Dünya, Ay ve Güneş, Ay'ın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Böylece her ay bir Güneş tutulması oluşmaz. Nitekim bir yılda en az iki, en çok beş Güneş tutulması meydana gelebilir.

**

**

**

**

*** *** ***

*****

*****

*** ALTUNTOP.NET -- Özbağlı Abdülhakim ALTUNTOP